Spreektekst PvdA debat integriteitskwesties in dossier Koningshof

Voorzitter,

Dit zijn de debatten die je als fractievoorzitter hoopt nooit te voeren.

Reputatieschade
Het aftreden van een wethouder is een pijnlijke gebeurtenis, voor de persoon, voor het college, voor de partij, voor de raad. Natuurlijk allereerst voor de heer Eitjes zelf. Iemand die als ondernemer en politieke buitenstaander in 2010 via de VVD in deze politieke arena terecht kwam en meteen mocht aantreden als wethouder van Financiën. Daarnaast is het pijnlijk voor zijn partij, de VVD. Zij verliest niet alleen haar wethouder, maar ook de VVD-lijsttrekker tijdens de verkiezingen van afgelopen maart.

Maar deze kwestie straalt ook negatief af op onze stad, vooral op politiek en bestuurlijk Maassluis. Het vertrouwen van de inwoners van de stad in de integriteit van haar volksvertegenwoordigers en bestuurders is geschaad.

Dat heeft geleid tot berichten in diverse online media …… waarin Maassluis wordt weggezet alsof hier een groep VVD-ers de gemeente runt en elkaar via vriendjespolitiek klusjes, posities en facturen toeschuift die nota bene met extra subsidie moeten worden voldaan. Dat is natuurlijk een onjuist beeld, maar dat is wel mogelijk gemaakt door rollen onvoldoende te scheiden. Zelfs de NRC zet VVD er Eitjes uit Maassluis nu in lijstjes met VVD-ers Jos van Rey en Ton Hooijmaijers. Gelukkig gaat het in Maassluis om veel minder geld en andere zaken dan in die kwesties, maar dat we nu in die lijstjes worden gezet is enorme beschadiging van onze reputatie.

Verhullen en relaties
De brief van het college van afgelopen donderdag kwam als een schok voor de Partij van de Arbeid. Sinds de slotwijziging vorig jaar – toen 20.000 euro extra toegekend werd aan de Koningshof – stellen wij vragen over wat er aan de hand is bij Koningshof. Telkens kwamen er vage antwoorden. Dat er iets niet in de haak was gonsde steeds harder rond in de stad. Dat leek zich eerst nog te beperken tot de handelswijze van het stichtingsbestuur. Dat bestuur had echter banden met het college en de raad, via familie- en partijlijnen, dat hoorden we in de loop van de tijd.

Over de rol van de raad en college
Als raad zijn we niet geïnformeerd of geconsulteerd over het benoemen van de broer van de wethouder tot voorzitter van het stichtingsbestuur van Theater Koningshof. We zijn als raad ook niet geïnformeerd of geconsulteerd over het besluit van het stichtingsbestuur om haar eigen voorzitter in te huren interim werkzaamheden, dat is pas de afgelopen weken bekend geworden.
Voorzitter, voor de goede orde, dat was het college ook niet verplicht. Maar het was wel verstandig geweest, gelet op de gevoeligheden.

Die inhuur is namelijk door het vorige college ontraden. Juist met het oog op de integriteit, op de mogelijke belangenverstrengeling en de schade die dat aan personen kan toebrengen. Het stichtingsbestuur zette toch door en kwam ook met aanvullende verzoeken om subsidie.

Achterhouden van informatie
Het stichtingsbestuur heeft onvoldoende openheid van zaken gegeven, zowel aan het college als aan de raad. Pas toen gevraagd werd om de concrete facturen, om te kunnen kijken hoeveel er nu betaald is voor welke werkzaamheden, werd duidelijk dat dit via de BV van de ex-wethouder gebeurde. Toen bleek ook pas dat de wethouder van Financiën 100% eigenaar was van de BV die facturen stuurde naar deze gesubsidieerde instelling in geldnood.

Dat verhullende blijkt ook wel uit het feit dat op dinsdag een persbericht van het bestuurslid communicatie van de Koningshof eindigde met de zin “het bestuur bestaat uit vrijwilligers die hun werkzaamheden onbezoldigd verrichten”.

Een dag later (!),

een dag later al bleek dat datzelfde bestuurslid facturen heeft ingediend en betaald heeft gekregen voor een deel van haar werkzaamheden. Extra ingewikkeld en ongemakkelijk maakt dat dit bestuurslid de partner is van een collega raadslid van de VVD.

Voorzitter,
Als PvdA Maassluis nemen het de heer Eitjes – met wie we 4,5 jaar hebben samengewerkt – kwalijk dat hij de constructie via zijn privé BV nooit heeft gemeld in het college of aan de raad. Wij nemen het hem kwalijk dat hij zich niet heeft onttrokken aan de besluitvorming over Koningshof in het college. Dat soort voorzorgsmaatregelen staan immers helder in onze gedragscode. Mocht de heer Eitjes deze fout tijdig hebben erkend, dan had hij dat meteen kunnen herstellen en kunnen melden bij de burgemeester en aan de gemeenteraad.

Maar dat is niet gebeurd. Door dat niet te doen heeft Eitjes ook aangetoond onvoldoende besef te hebben voor het feit dat burgers extra kritisch kijken naar wat bestuurders doen en laten, zeker als het gaat om gemeenschapsgelden. In een politieke functie lig je onder een vergrootglas en moet je ook de schijn van belangenverstrengeling voorkomen. Zo staat het ook nadrukkelijk in onze gedragscode.

Onderzoek
Er start nu een onafhankelijk onderzoek naar hoe dit zo heeft kunnen gebeuren. Dat vindt de PvdA een goede volgende stap om te werken aan herstel van vertrouwen door zelfreinigend vermogen. Wij gaan er van uit dat de raad ook zijn vragen kan aanleveren. Wij hebben daar in ieder geval nog een aantal vragen voor.

Politiek oordeel
De PvdA vindt dat het college, en de burgemeester als haar primaire woordvoerder voorop, de afgelopen week goed heeft gehandeld. Het college heeft direct en onwonden de raad geïnformeerd toen deze nieuwe feiten op tafel kwamen. De PvdA is van mening dat door deze nieuwe feiten de positie van de heer Eitjes als wethouder onhoudbaar was geworden.

En hoewel het een persoonlijk drama is voor de heer Eitjes, vinden we het PvdA een verstandig besluit dat de heer Eitjes is afgetreden en respecteren wij dat. Het is een belangrijke eerste stap in wat met een mooie term het ‘zelfreinigend vermogen’ heet. De manier waarop een partij, een college of de raad zelf orde op zaken stelt. Er zijn namelijk kwalijke zaken aan het licht gekomen. Die zaken moeten in alle openheid op tafel komen om te kijken hoe dat heeft kunnen gebeuren en hoe dat in de toekomst moet worden voorkomen.

Deze stappen zijn essentieel om ook het vertrouwen in de integriteit van het stadsbestuur te herstellen. Het moet voor iedereen duidelijk zijn dat politiek en bestuur integer werken en iedere schijn van belangverstrengeling en bevoordeling voorkomen.