Bijdrage aan het debat over integriteit rondom Koningshof

Spreektekst PvdA debat over integriteit rondom Koningshof
21 april ’15

Voorzitter,

De reacties die wij binnen krijgen over de onthullingen in het rapport over de Koningshof liegen er niet om: verbazing, kritische vragen en soms ronduit woede. Als PvdA begrijpen we dat goed. De theaterrel kent alleen verliezers: de betrokken personen, theater Koningshof, het imago van onze stad en ons als stadsbestuur.

Extern onderzoek
Dit externe en onafhankelijke onderzoek ligt er op verzoek van de raad. Om te weten wat er precies is gebeurd, maar ook om lessen te trekken en te voorkomen dat er in de toekomst opnieuw zoiets kan gebeuren.

De PvdA vindt het erg jammer dat het bestuur van Koningshof het onderzoek heeft gehinderd door de geheimhoudingsclausule in een ontslagovereenkomst zo breed uit te leggen dat ze de bedrijfsleider verboden vertrouwelijk met Berenschot te praten over de integriteitsschendingen.

Voorzitter, het rapport bevat een bevestiging van wat we al wisten, een inkleuring van de al bekende zaken en er zijn nieuwe feiten die aan het licht zijn gekomen.

Over de bekende feiten kan ik kort zijn:
1. Pim Eitjes werd betaald via Nano BV, een BV die 100% eigendom was van toenmalig wethouder Huub Eitjes. Huub Eitjes meldde die constructie niet aan het college
2. mevr Snoek werd wel degelijk betaald voor werk voor Koningshof, ondanks dat ze dat de dag voordat dat bekend werd via een persbericht iets anders beweerde
3. het bestuur van Koningshof besloot al eind augustus 2013 Pim Eitjes in te huren terwijl het de weken daarna onderwerp van discussie met het college was.
4. de wethouders cultuur hebben de betalingen aan Pim Eitjes niet aan de raad gemeld.

De nadere inkleuring was af en toe gênant: ik noem een paar dieptepunten
1. dat het bestuur KH al in 2012 voor bezoldiging van het bestuur pleitte, terwijl bij de fusie in 2011 was vastgelegd dat dat niet meer aan de orde zou zijn.
2. dat Pim Eitjes als VZ van de KH tijdens informele 1 op 1 gesprekken met toenmalig wethouder Van der Wees zijn zaak bepleitte. En dat hij daaruit en van officiële overleggen andere conclusies terug rapporteerde dan de wethouder en de ambtenaren deden.
3. dat nota’s in direct aan de penningmeester werden overhandigd en zonder de normale procedure werden betaald.
4. Het verhullen van deze kosten naar de gemeenteraad en het geven van ontwijkende antwoorden op vragen daarover.

Er zijn ook nieuwe feiten naar boven gekomen:
1. dat de betaling van de bijna 48.000 euro niet 1 op 1 via Nano naar Pim Eitjes ging, maar dat Huub Eitjes ook zelf financieel belang had bij de inhuur van zijn broer.
2. dat 2 bestuursleden van Muziek@Maassluis, die een onbezoldigd bestuur zouden vormen, samen 6.000 euro declareerden, zonder degelijke onderbouwing.
3. dat Huub Eitjes zelf mevr Snoek aandroeg voor de PR van de dag voor de duurzaamheid en dat zij voor meer dan 10.000 euro in rekening heeft gebracht.
4. dat het bestuur van Muziek@Maassluis, dat op mevr Snoeck na uit dezelfde personen bestond als KH, diezelfde mevr Snoek inhuurde voor ruim 8.000 euro aan PR werkzaamheden.

Rol wethouder Van der Wees en college
Het is goed om te lezen dat het college steeds heeft gewezen op de integriteitsrisico’s en de onwenselijkheid van de inhuur van Pim Eitjes. Het college koos een formele redenering en besloot het bestuur van Koningshof weliswaar de inhuur te ontraden, maar voegde er aan toe dat de stichting zelfstandig was. Het college had toen ook kunnen besluiten om dan geen aanvullende subsidie te geven. Of om de raad te informeren.

Dat betreuren wij. We hebben sinds de slotwijziging in december 2013 vragen gesteld waar dat extra geld voor nodig was. Dat het toenmalige bestuur van KH haar acties probeerde te verhullen is inmiddels goed gedocumenteerd. Toenmalig wethouder Van der Wees en later wethouder Van der Houwen hebben deze gevoelige kennis niet met de raad gedeeld. Pas na herhaald aandringen werd dat met de raad gedeeld. Dat vinden wij politiek gezien onhandig.

Wat er niet in staat:
Berenschot is wat de PvdA betreft terughoudend in haar conclusies en toetst strikt aan de formele regels. Zo beoordeelt Berenschot de inhuur van mevr Snoeck voor de Dag van de Duurzaamheid als volgens de normen omdat er ambtelijke opdrachten zijn verstrekt. Dat klopt. Maar naast de formele regels is er ook iets als een moraal. In de gedragscode staat echter ook dat we de ‘schijn van…’ moeten voorkomen. Deze kwestie valt wat ons betreft daar wel onder.

Wat Berenschot ook omfloerst noemt is de cultuur die er uit de optelsom van alle feiten opstijgt. Berenschot schrijft slechts over een groep mensen die ‘elkaar de bal toespeelt’. Die cultuur vinden wij zeer kwalijk en daar nemen we als PvdA Maassluis dan ook afstand van.

Wat het nog wranger maakt: tot op de dag van vandaag lijkt een aantal betrokkenen geen berouw te tonen. Er lijkt een gebrek aan besef over wat wel of niet kan. Anderen zeiden het al, het is juridisch vast moeilijk af te dwingen, maar het zou betrokkenen sieren als ze het geld terug zouden storten.

Voorzitter,
Zelfstandig ondernemers zijn vrij om diensten en producten bij wie ze maar willen en tegen voorwaarden. Binnen de overheid werkt dat niet zo. Met belastinggeld, geld van de gemeenschap, moeten we zorgvuldiger zijn: we werken via openbare aanbestedingen of andere inkoopvoorwaarden. Dat zorgt voor lage kosten, scherpe afspraken en voorkomt bovenal dat bepaalde bedrijven of personen worden bevoordeeld. Er zijn ook organisaties die zonder steun van de overheid niet zouden kunnen bestaan, maar die we samen zo belangrijk vinden dat we subsidie geven. Denk aan de bibliotheek, het zwembad en inderdaad, het theater.

Daar gelden de inkoopregels van de overheid niet, maar ook van deze gesubsidieerde organisaties mag je verwachten dat ze zorgvuldig met gemeenschapsgeld omgaan. En dus niet op de manier van vrinden onder elkaar, elkaar klussen toespelen. En helaas gaat dit debat daar wel over. Berenschot vat het samen onder de noemer ‘elkaar de bal toespelen’. Dat is een nogal keurige term. Het gaat nota bene over betaalde opdrachten die door vrienden aan elkaar werden toegespeeld. Die werden betaald van belastinggeld!

Hoe nu verder?
Voorzitter,
Hoe gaan we dit soort integriteitskwesties in de toekomst voorkomen? Daarvoor bieden de aanbevelingen van Berenschot een eerste aanknopingspunt. De PvdA onderschrijft de conclusies en aanbevelingen dan ook.

Voorzitter,
Deze hele affaire kent alleen verliezers. Laten we in ieder geval voorkomen dat dit in de toekomst nog eens kan gebeuren. Gelukkig kan ik u melden dat ik namens alle fracties een motie zal indienen waarmee we als raad alle conclusies en aanbevelingen onderschrijven en omarmen.

1